Dotychczas wyłącznie osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę miały prawo do tworzenia i wstępowania do związków zawodowych. Dzięki nowelizacji ustawy o związkach takie uprawnienia zostały nadane również osobom zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych.
Od 2019 roku zwiększono grupę osób uprawnionych do zakładania i wstępowania do związków zawodowych. Należą do niej obecnie również pracownicy wykonujący pracę na podstawie innej umowy niż umowa o pracę.
Nowelizacja ustawy związkowej
Wszystkie osoby zarobkujące, nie tylko te zatrudnione na podstawie stosunku pracy i formalnej umowy, mogą od 1 stycznia 2019 roku zakładać i wstępować w szeregi związków zawodowych. W związku z wydaniem przez Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 2 czerwca 2015 roku przepisy ustawy o związkach zawodowych w zakresie, w jakim ograniczały one wolność tworzenia i wstępowania do związków osobom wykonującym pracę zarobkową innym niż pracownicy, zostały uznane za niekonstytucyjne.
Dlatego pojawiła się konieczność znowelizowania rzeczonej ustawy. Tak też się stało i zleceniobiorcy oraz usługobiorcy od 2019 roku mają również prawo do ochrony ze strony związków zawodowych. Prawo do wstępowania do związków zawodowych i ich tworzenia mają obecnie osoby świadczące pracę, o ile:
- za wykonywaną pracę otrzymują wynagrodzenie,
- do wykonywania tej pracy nie zatrudniają innych osób,
- mają takie prawa i interesy związane z wykonywaniem określonej pracy, które mogą być reprezentowane i w razie potrzeby bronione przez związek zawodowy.
Dla kogo związki zawodowe?
Znowelizowane przepisy ustawy o związkach zawodowych nie są jednoznaczne i stwarzają kłopoty interpretacyjne. Przyjmuje się, że związki zakładać dziś mogą m.in. osoby, które:
- wykonują pracę na podstawie umowy cywilnoprawnej - umowy o świadczenie usług, umowy zlecenia, umowy o współpracę;
- prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą;
- są członkami zarządów spółek handlowych i otrzymują wynagrodzenie z tytułu sprawowania funkcji;
- piastują stanowiska kierownicze;
- skierowane zostały do pracodawców w celu odbycia służby zastępczej.
Nie ma przy tym znaczenia, jak wysoką pensję uzyskują takie osoby. Może być ona nawet symboliczna. Ważne jest, aby osoby świadczące usługi na innej podstawie niż stosunek pracy nie zatrudniały do wykonywania prac innych osób.
Od 1 stycznia 2019 roku rozszerzono grupę podmiotów, które co prawda nie mogą tworzyć związków zawodowych, ale mogą do nich wstępować. Dotychczas były to osoby takie jak; bezrobotni, emeryci i renciści. Obecnie grupa ta poszerzyła się o wolontariuszy, stażystów i osoby, które świadczą osobiście pracę bez wynagrodzenia.
AUTOR ARTYKUŁU