Jednostki sektora finansów publicznych są zobowiązane do sporządzania sprawozdania finansowego co najmniej na koniec roku obrotowego. Muszą też naliczać odpisy aktualizujące należności. Jak trzeba to zrobić?
Do naliczania odpisów aktualizujących należności można zastosować jedną z dwóch metod: identyfikację poszczególnych należności lub szacowanie kwoty odpisu ogólnego na nieściągalne należności.
Zasady ostrożnej wyceny
W art. 7 ustawy o rachunkowości wskazano zasady ostrożnej wyceny. Poszczególne składniki aktywów i pasywów wycenia się, stosując rzeczywiście poniesione na ich nabycie koszty z zachowaniem zasady ostrożności. W tym celu przy wycenie bilansowej należności urealnia się wysokość odpisów aktualizujących z uwzględnieniem stopnia prawdopodobieństwa ich zapłaty przez dłużników. Posługując się odpisem aktualizujących należności, w ewidencji księgowej urealnia się wartość należności.
Odpis musi wynosić tyle, ile kwota należności, których zapłata nie została zabezpieczona, a ryzyko ich nieściągalności jest określane jako znaczne. Na koniec roku obrotowego, a przed sporządzeniem sprawozdania finansowego, należy naliczyć i ująć w księgach rachunkowych odpisy aktualizujące należności.
Jak ustalić wysokość odpisu aktualizującego należności?
Przy ustalaniu wysokości odpisu aktualizującego należności można zastosować jedną z dwóch przyjętych w tym celu metod:
- identyfikację poszczególnych należności, zgodnie z art. 35b ust. 1 pkt 1-4 ustawy o rachunkowości,
- szacowanie kwoty odpisu ogólnego na nieściągalne należności, na podstawie art. 35b ust. 1 pkt 5.
Pierwsza ze wskazanych metod polega na tym, że ustala się wielkość odpisu oddzielnie dla każdego dłużnika, który został postawiony w stan upadłości lub likwidacji. Dodatkowo odpis oddzielnie ustalany jest dla dłużnika, którego sytuacja majątkowa i finansowa wskazuje, że zapłata przez niego zobowiązań wynikających z uprzednio podpisanych, obowiązujących umów nie jest prawdopodobna.
Szacowanie kwoty odpisu ogólnego na nieściągalne należności to metoda, która znajduje zastosowanie w przypadkach uzasadnionych albo rodzajem prowadzonej działalności, albo strukturą odbiorców, którzy mają zobowiązania przeterminowane lub nieprzeterminowane o znacznym stopniu prawdopodobieństwa nieściągalności.
Pierwsza ze wskazanych metod daje większe prawdopodobieństwo tego, że obliczone odpisy aktualizujące będą prawidłowe, ale jest pracochłonna. Druga zaś ma zastosowanie do należności masowych, zwłaszcza tych o krótkich terminach płatności.
AUTOR ARTYKUŁU