Księgowi sporządzający dokumenty dla różnych firm i instytucji, przygotowują również bilans wartości niematerialnych i prawnych. W celu ustalenia, czy wśród aktywów jednostki są takie, których wartość księgowa jest zawyżona, przeprowadza się na dzień bilansowy tzw. test trwałej utraty wartości. Na czym on właściwie polega i jak się go dokonuje?
Z przepisów ustawy o rachunkowości i standardów międzynarodowych wynika obowiązek corocznej weryfikacji wartości aktywów, co może obejmować test trwałej utraty ich wartości.
Podstawa prawna testu
Szczegółowe wytyczne dotyczące trybu przeprowadzania testu trwałej utraty wartości aktywów na potrzeby sporządzenia bilansu, zawiera Krajowy Standard Rachunkowości nr 4. Wskazuje on, że test ten przeprowadzany jest etapowo. Obejmuje on następujące etapy:
- Ocena potrzeby dokonania procedury aktualizacji wyceny określonych aktywów.
- Ustalenie w przypadku składników aktywów, że istnieje duże prawdopodobieństwo utraty przez nie zdolności do przynoszenia korzyści ekonomicznych i zidentyfikowanie, które aktywa wypracowują korzyści ekonomiczne pojedynczo.
- Zidentyfikowanie aktywów, które wypracowują korzyści ekonomiczne grupowo oraz ustalenie, co do których zachodzi wysokie prawdopodobieństwo utraty zdolności przynoszenia korzyści ekonomicznych.
- Właściwa ocena, czy rzeczywiście nastąpiła utrata wartości wraz z ustaleniem księgowej wartości aktywów, przyszłych korzyści ekonomicznych oraz ewentualnych odpisów aktualizujących.
Jak przeprowadzić test utraty wartości aktywów w praktyce?
Kiedy księgowy czy przedsiębiorca stwierdzi, że istnieją przesłanki do utraty wartości aktywów, wystarczy w tym celu zidentyfikować elementy, które świadczą o podwyższonym ryzyku trwałej utraty wartość.
Wówczas przeprowadzany jest wspominany test, który polega na:
- Obliczeniu wartości rynkowej aktywów lub wartości ekonomicznej.
- Porównaniu wyniku z wartością księgową.
Jeśli obie obliczone wartości są wyższe od wartości księgowej, oznacza to, że doszło do utraty wartości aktywa i konieczne jest zrobienie odpisu.
Wartość rynkowa danego aktywa wymaga dokonania wyceny, co może być rolą rzeczoznawcy lub biegłego rewidenta. Z kolei wartość ekonomiczna przydatna w teście utraty wartości wymaga obliczenia oczekiwanych przepływów pieniężnych z danej grupy aktywów, co wymaga pewnej wiedzy księgowej, a i tak może okazać się, że konieczna będzie pomoc biegłego rewidenta.
AUTOR ARTYKUŁU