Zgodnie z najnowszymi danymi ZUS liczba osób pobierających renty z tytułu niezdolności do pracy z roku na rok spada, a wkrótce może osiągnąć tak niski pułap, z jakim nie mieliśmy do czynienia po 1989 roku. Co o rentach warto wiedzieć?
W przypadku powstania szkody, poza możliwością dochodzenia stosownego jednorazowego odszkodowania i zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, istnieje także możliwość uzyskania renty.
Kiedy mamy prawo do renty?
Kodeks cywilny w art. 444 § 2 określa okoliczności, w przypadku wystąpienia których mamy prawo domagać się renty. Dla przyznania świadczenia rentowego niezbędnym jest po pierwsze powstanie szkody wskutek czynu niedozwolonego, którego specyfikę określają przepisy w art. od 415 od 436 Kodeksu cywilnego.
Szkoda może powstać więc np. na skutek wypadku komunikacyjnego, błędu medycznego czy przestępstwa. Po drugie, skutkiem szkody musi być uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia, które muszą mieć charakter względnie trwały, jednak niekoniecznie nieodwracalny. Po trzecie wreszcie, niezbędnym jest zaistnienie przynajmniej jednego z trzech ww. skutków szkody osobowej, w postaci: utraty zdolności do pracy, zwiększenia potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość - wyjaśnia Tomasz Socha, właściciel firmy Campter specjalizującej się w dochodzeniu odszkodowań.
Okres przyznania renty
Co istotne renta przyznawana jest na czas nieokreślony („na stałe”). Możliwe jest jednak zasądzenie renty na określony okres, w przypadku gdy da się przewidzieć okres, w którym poszkodowany będzie borykał się z następstwami szkody (np. długotrwała, ale przynosząca pełny powrót do zdrowia rehabilitacja).
Udokumentowanie szkody
Znaczące dla sprawy jest udokumentowanie, a co za tym idzie udowodnienie, że - po pierwsze wskutek czynu niedozwolonego zaistniała szkoda, a po drugie, że zaistniała szkoda ma charakter względnie trwały lub nawet nieodwracalny, co prowadzi do utraty zdolności do pracy czy zwiększenia potrzeb poszkodowanego.
Niezbędne jest w związku z tym zgromadzenie pełnej dokumentacji medycznej potwierdzającej szkodę. Chodzić tu będzie o dokumentację powstałą po zakończeniu leczenia, opisującą trwałe skutki, które mimo leczenia nie zostały wyeliminowane (zalecenia, co do trybu życia, skierowania na rehabilitację lub dalsze leczenie) - zaznacza Tomasz Socha.
Renty z tytułu niezdolności do pracy można dochodzić także w sytuacji, kiedy poszkodowany nie pracował przed zdarzeniem, ale mógł pracować w przyszłości, a zdarzenie szkodowe mu to uniemożliwiło.
Dla przyznania renty nie jest niezbędnym uzyskanie statusu inwalidy, a jego brak nie stanowi negatywnej przesłanki do przyznania renty, albowiem można sobie wyobrazić sytuacje, w których mimo braku „inwalidztwa”, dochodzi do – raczej częściowej – utraty zdolności do pracy (np. chirurg, który w wyniku zdarzenia nabawił się drżenia rąk, albo pilot, któremu w wyniku zdarzenia pogorszył się wzrok).
Wcześniejsza częściowa niezdolność do pracy nie przekreśla dochodzenia renty z tego tytułu, albowiem po pierwsze, zdarzenie szkodowe może pogłębić wcześniejszą niezdolność, a po drugie, może sprawić, że niezdolność przemijająca stała się trwała - podkreśla Tomasz Socha.
Możliwe jest także przekwalifikowanie zawodowe i dochodzenie w związku z tym odszkodowania. Trzeba jednak wiedzieć, że w zakresie samego zwrotu kosztu przekwalifikowania zawodowego niezbędnym jest uzyskanie statusu „inwalidy”, ponieważ Kodeks cywilny stanowi wprost, że na żądanie poszkodowanego, jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.
Kapitalizacja renty
Możliwym jest także dokonanie tzw. kapitalizacji renty. Jeżeli spełnione są ogólne przesłanki do przyznania renty, to jeżeli poszkodowany o to wystąpi, sąd może zamiast renty (albo zamiast części renty) przyznać jednorazowe odszkodowanie.
Koniecznym jest wystąpienie ważnych powodów przemawiających za takim rozwiązaniem, tj. na przykład jednorazowy znaczny koszt przystosowania mieszkania do nowych potrzeb czy też możliwa przyszła niewypłacalność podmiotu odpowiedzialnego do wypłacania poszczególnych rat rentowych.
Z praktyki można zalecić ostrożność w formułowaniu wniosku o jednorazowe odszkodowanie zamiast stałej renty, albowiem możliwym jest szybkie wyczerpanie się środków przyznanych jednorazowo, zaś kolejne roszczenie o rentę z tytułu tego samego zdarzenia nie będzie poszkodowanemu już przysługiwało - zaznacza Tomasz Socha.
Problematyka rentowa jest bardzo szeroka, dlatego też w przypadku wątpliwości w tej kwestii zachęcamy do konsultacji z naszym ekspertem z zakresu odszkodowań.
AUTOR ARTYKUŁU