Jednym z głównych uprawnień zatrudnionego wynikającym z przepisów Kodeksu pracy jest prawo do wypoczynku – nieprzerwanego, w wymiarze 20 lub 26 dni, w czasie którego zachowuje on prawo do wynagrodzenia. Zwykle to zatrudniający wraz z pracownikiem ustala w planie urlopów termin urlopu wypoczynkowego. Czy jednak przedsiębiorca może sam zdecydować, kiedy podwładny pójdzie na urlop?
W trakcie pandemii koronawirusa nowe przepisy specustawy covidowej dają przedsiębiorcom możliwość jednostronnego ustalenia terminu urlopu wypoczynkowego pracowników, a ci muszą z nich skorzystać.
Termin urlopu w porozumieniu z pracownikiem
W zakładach pracy, niezależnie od ich wielkości, tworzone są plany urlopów lub uzgadniane są z zatrudnionymi terminy, w których ci chcą odpocząć w ramach przysługującego im urlopu wypoczynkowego. Najczęściej już z początkiem roku składane są wnioski, na podstawie których pracodawca może tak zaplanować urlopy pracownicze, by nieobecność podwładnych nie powodowała zakłóceń w działalności i realizacji zadań w zakładzie.
Pracodawca może sugerować i namawiać pracownika na to, by ten wykorzystał swój urlop w roku, w którym ten nabył do niego prawa. Jednak jeśli tak się nie stanie, dopuszczalne jest wykorzystanie urlopu w kolejnym roku w odpowiednim terminie.
Nakaz urlopowy? W czasie pandemii tak
Zasadniczo Kodeks pracy nie daje pracodawcy uprawnień pozwalających mu na zmuszenie podwładnego do skorzystania z urlopu, na dodatek w terminie, który nie zostanie zaakceptowany przez zatrudnionego.
Jednak jednostronna decyzja o urlopie może być podjęta przez przedsiębiorcę w czasie wypowiedzenia umowy o pracę zatrudnionemu – nawet jeśli ten nie wyraża na to zgody.
Obecnie nie jest to jedyna prawnie dopuszczalna sytuacja „przymusu urlopowego”. W okresie trwania pandemii na podstawie ustawy z dnia 19 czerwca 2020 roku o dopłatach do kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19, nazywanej tarczą 4.0, wprowadzono pewne zmiany do pierwotnej ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Dotyczą one m.in. urlopów. Pracodawcy na mocy specustawy covidowej otrzymali możliwość kierowania zatrudnionych bez ich zgody na urlop wypoczynkowy.
Umożliwia to art. 15 gc wspominanej ustawy, który daje możliwość pracodawcy, by ten udzielił zatrudnionemu w czasie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonych w związku z COVID-19, urlopu w terminie wskazanym przez siebie bez konieczności uzyskiwania zgody pracownika oraz z pominięciem planu urlopów. Dotyczy to urlopu niewykorzystanego przez zatrudnionego w poprzednich latach kalendarzowych, w wymiarze do 30 dni urlopu. Pracownikowi nie pozostaje nic innego, jak taki urlop wykorzystać.
AUTOR ARTYKUŁU