Zgodnie z przepisami ustawy o VAT, faktury wystawiają jedynie podmioty będące przedsiębiorcami, czyli podmioty wykonujące usługi lub dokonujące dostawy dowolnych towarów. Czy jest to zamknięty katalog osób i podmiotów wystawiających faktury?
Nie tylko przedsiębiorca - podatnik VAT wystawia faktury, ale może tego dokonać jego przedstawiciel podatkowy, nabywca towarów lub usług, a także komornik lub organ egzekucyjny, w ściśle określonych przypadkach.
Obowiązek wystawienia faktury
W ustawie z dnia 11 marca 2004 toku o podatku od towarów i usług wskazano, że faktura to podstawowy dokument, potwierdzający dokonanie transakcji opodatkowanej podatkiem VAT. Wystawia się go w związku ze sprzedażą stacjonarną lub wysyłkową, a także dostawą towarów i świadczeniem usług dokonywanych przez podatnika na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.
Dzięki fakturze możliwe jest odliczenie podatku VAT naliczonego, zawartego w niej i realizacja zasady neutralności VAT.
Nie ma obowiązku wystawienia faktury VAT w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej przedmiotowo od podatku na podstawie przepisów ustawy o VAT oraz przepisów rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 grudnia 2013 roku, w sprawie zwolnień od podatku od towarów i usług oraz warunków stosowania tych zwolnień.
Faktury wystawiane przez nabywców
Nie tylko sprzedający towary lub wykonujący usługi podatnicy podatku VAT wystawiają faktury. Mogą tego dokonać również ich nabywcy, jeśli dotyczą one:
- sprzedaży, czyli dostawy towarów w kraju, świadczenia usług w kraju bądź eksportu towarów oraz wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów, w tym również, gdy jest ona dokonywana przez podatników zagranicznych na rzecz polskich odbiorców,
- zaliczek oraz wszelkich innych płatności dokonywanych przed dostawą towarów lub świadczeniem usług na poczet takich czynności,
- dostawy towarów i świadczenia usług dokonywanych przez polskiego podatnika, jeśli miejscem świadczenia jest terytorium państwa trzeciego.
Przepisy wymagają jednak, aby istniała umowa w sprawie wystawiania faktur w imieniu i na rzecz podatnika będącego dostawcą oraz aby w umowie była określona procedura zatwierdzania poszczególnych faktur przez podatnika będącego dostawcą. Wówczas możliwe jest wystawianie ich przez nabywcę.
Inne podmioty wystawiające faktury
Osoba trzecia, w szczególności przedstawiciel podatkowy przedsiębiorcy, może wystawiać faktury w imieniu i na rzecz podatnika.
Z kolei faktury dokumentujące dostawę towarów dokonywaną w trybie egzekucji, z tytułu której na dłużniku ciąży obowiązek podatkowy, wystawia nie przedsiębiorca - dłużnik, ale w jego imieniu i na jego rzecz organy egzekucyjne, określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji albo komornicy sądowi, wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego.