Trudno jest wyobrazić sobie dobry lokal gastronomiczny lub sklep bez możliwości zakupu w nim alkoholu. Popyt na procentowe trunki jest w społeczeństwie dosyć wysoki. Ale zanim zaczniemy zarabiać na takiej sprzedaży, przed nami szereg wymogów prawnych do spełnienia i do wydania trochę pieniędzy na uzyskanie stosownego zezwolenia.

Uprawnionymi organami do wydania zezwolenia na sprzedaż alkoholu są odpowiednio wójt, burmistrz i prezydent miasta. To nie my wybieramy adresata, ani nie od naszego miejsca zamieszkania bądź zameldowania zależy do którego organu musimy się kierować, lecz ma tu znaczenie miejsce w którym zamierzamy zorganizować punkt sprzedaży alkoholu.

Zanim zaczniemy pisać wniosek, należy zapoznać się z tekstem dotyczącej nas ustawy z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn. DzU z 2002 r. nr 147, poz. 1231). To ona narzuca na sprzedawców alkoholu posiadanie stosownego i ważnego zezwolenia, uiszczenia opłaty, kupowania alkoholu tylko od podmiotów, które mają odpowiednią na to koncesję, posiadania tytułu prawnego do prowadzenia lokalu, prowadzenia działalność gospodarczej oraz spełnianie wymogów określonych w uchwałach rady gminy/miasta.

Przed złożeniem wniosku trzeba zebrać wymagane ustawą dokumenty. Najważniejsze jest zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej lub odpis z rejestru przedsiębiorców (Krajowy Rejestr Sądowy). Następnie akt własności, umowa najmu lub inny dokument poświadczający tytuł prawny przedsiębiorcy do lokalu, w którym będzie prowadzona sprzedaż napojów alkoholowych. Kolejny załącznik do wniosku to pozytywna decyzja Państwowego Inspektora Sanitarnego o spełnieniu warunków sanitarnych naszego punktu sprzedaży. Jeśli sprzedaż będzie odbywała się w wielorodzinnym budynku mieszkalnym, musimy jeszcze dołączyć pisemną zgodę właściciela, użytkownika, zarządcy lub administratora budynku.

Wniosek o pozwolenie na sprzedaż alkoholu składa się na piśmie do odpowiedniego organu. Pismo takie możemy przygotować samemu na zwykłej kartce papieru. W jego treści musimy zawrzeć następujące informacje:

- rodzaj zezwolenia o jaki się ubiegamy,

- dane firmy: siedziba, adres (w przypadku ustanowienia pełnomocników również ich imiona, nazwiska oraz adresy zamieszkania),

- numer w rejestrze przedsiębiorców lub w ewidencji działalności gospodarczej,

- przedmiot działalności gospodarczej,

- adres magazynu dystrybucyjnego (punktu, w którym będzie składowany alkohol).

Uwaga! Mając kilka punktów w których chcemy sprzedawać alkohol, konieczne jest uzyskanie odpowiedniej ilości zezwoleń.

Koszt zezwolenia jest uzależniony od rodzaju sprzedawanych trunków procentowych. Jego wysokość jest następująca:

- 525 zł za sprzedaż napojów zawierających do 4,5 proc. alkoholu oraz piwa,

- 525 zł za sprzedaż napojów zawierających powyżej 4,5 proc. do 18 proc. alkoholu (z wyjątkiem piwa),

- 2100 zł za sprzedaż napojów zawierających powyżej 18 proc. alkoholu.

Pieniądze te wpłacamy na rachunek bankowy gminy/miasta.

Prowadząc sprzedaż różnych mieszanin alkoholi (koktajli), jeśli wykorzystujemy w nich alkohol powyżej 18 procent, wówczas musimy mieć zezwolenie na sprzedaż alkoholi właśnie powyżej tej wartości procentowej.

Uwaga! W przypadku gdy w jednym punkcie chcemy sprzedawać piwo, wino oraz wódkę, konieczne jest uzyskanie wszystkich trzech pozwoleń. Ich koszt wyniesie wówczas 3150 zł.

Wiele zależy od decyzji radnych. To oni decydują w drodze uchwały o:

- liczbie punktów sprzedaży zlokalizowanych na terenie gminy/miasta,

- usytuowaniu miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych.

Z odmową możliwości uzyskania zezwolenia możemy się spotkać np. gdy nasz punkt sprzedaży będzie się znajdował w pobliżu kościoła, szkoły bądź jednostki wojskowej.

Po złożeniu wniosku na odpowiedź czeka się zwykle około miesiąca. Jeśli otrzymamy decyzję odmowną, mamy możliwość zaskarżenia decyzji wójta, burmistrza lub prezydenta miasta do samorządowego kolegium odwoławczego — w terminie 14 dni od daty otrzymania decyzji. Gdy kolejna decyzja będzie negatywna, pozostaje już tylko wniesienie skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Składa się ją za pośrednictwem organu, który odmówił nam wydania zezwolenia. W postępowaniu sądowym jedyną instancją odwoławczą jest Naczelny Sąd Administracyjny.

Oprócz ceny za wydanie pozwolenia, rokrocznie musimy płacić za sprzedaż detaliczną alkoholu. Opłata ta jest rozbita na trzy części. Pierwszą wpłaca się do 31 stycznia, drugą do 31 maja, a trzecią do 30 września danego roku (art. 11¹ ust. 7 ustawy o wychowaniu w trzeźwości oraz przeciwdziałaniu alkoholizmowi - uwtpa). Jeśli rozpoczynamy działalność gospodarczą w trakcie roku kalendarzowego, opłata za pierwszy rok będzie odpowiednio mniejsza.

Sprawa opłat jest związana z naszymi obrotami na sprzedaży alkoholu. Jeśli obrót w poprzednim roku przekroczył:

- 37 500 zł dla napojów alkoholowych o zawartości do 4,5 proc. alkoholu oraz piwa, wówczas w kolejnym roku opłata wyniesie 1,4 proc. ogólnej wartości sprzedaży tych napojów w roku poprzednim,

- 37 500 dla napojów alkoholowych o zawartości od 4,5 proc. do 18 proc. alkoholu (z wyjątkiem piwa), to w kolejnym roku opłata wyniesie 1,4 proc. ogólnej wartości sprzedaży tych napojów w roku poprzednim,

- 77 000 zł dla napojów alkoholowych o zawartości powyżej 18 proc. alkoholu, to w kolejnym roku opłata wyniesie 2,7 proc. ogólnej sprzedaży tych napojów w roku poprzednim.

Jeśli przedsiębiorca ma w swoim posiadaniu więcej punktów sprzedaży alkoholu, dla każdego obrót liczy się oddzielnie.

Za wydanie zaświadczenia potwierdzającego dokonanie opłaty za korzystanie z zezwolenia trzeba uiścić opłatę skarbową w wysokości 17 złotych.

Ustawa sprzedaż hurtową definiuje jako zakup napojów alkoholowych w celu dalszej ich odsprzedaży przedsiębiorcom posiadającym właściwe zezwolenia. Tutaj również zezwolenie wydaje się na wniosek, ale trzeba skorzystać z urzędowego formularza. Szczegółowe informacje co do takiego pisma zawarte są w rozporządzeniu ministra gospodarki ws. rodzaju dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o wydanie zezwoleń na obrót hurtowy napojami alkoholowymi, wzorów wniosków oraz wzorów informacji o sprzedaży napojów alkoholowych (DzU z 2001 r. nr 60, poz. 614).

Jeśli planujemy zająć się hurtową sprzedażą alkoholu, opłata za wydanie pozwolenia wynosi tutaj 4 tys. zł. Musimy ją wpłacić na konto organu wydającego zezwolenie jeszcze przed jego wydaniem. Za ponowne wydanie zezwolenia, po wygaśnięciu ważności poprzedniego, również płacimy stawkę 4 tysięcy zł. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy wartość sprzedaży samego alkoholu u przedsiębiorcy w roku poprzedzającym wygaśnięcie zezwolenia przekroczyła milion złotych. Wtedy opłata za wydanie kolejnego zezwolenia wyniesie 0,4 proc. wartości sprzedaży (art. 9 [2] ust. 4 wtpa).

W przypadku prowadzenia hurtowej sprzedaży obowiązują różne odstępstwa. Np. zezwolenie na hurtowy obrót napojami o zawartości alkoholu powyżej 18 proc. kosztuje 45 tys. zł. za 500 tys. litrów 100-proc. alkoholu. A to już bardzo wysoka suma, dlatego - żeby sprawdzić liczne wyjątki odstępstwa - każdy przedsiębiorca powinien przed przystąpieniem do działalności zapoznać się z ustawą o wychowaniu w trzeźwości.

W rozumieniu ustawy obrót hurtowy to tylko kupno, stąd na sprzedaż musimy uzyskać oddzielne zezwolenie. Sprzedaży dotyczy art. 18, a więc oddzielny przepis. Dlatego hurtownikowi zapewne potrzebne jest nie tylko zezwolenie ministra albo marszałka województwa, ale i zezwolenie wójta, burmistrza albo prezydenta miasta w tej gminie, w której będzie chciał sprzedawać alkohol.

Wszystkie firmy zajmujące się sprzedażą alkoholi muszą do 31 stycznia roku następnego złożyć pisemne oświadczenie o wartości sprzedaży poszczególnych rodzajów napojów alkoholowych u nich w roku poprzednim. Na tej podstawie urzędnicy wiedzą, ile alkoholu sprzedaliśmy.

Zezwolenia wydaje się na czas określony.

- nie krótszy niż 4 lata — w przypadku sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu sprzedaży (gastronomia),

- nie krótszy niż 2 lata — w przypadku sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży (detal).

W przypadku handlu hurtowego na:

- nie krócej niż na 2 lata - na handel hurtowy napojami alkoholowymi o zawartości alkoholu nie wyższej niż 18 proc.,

- nie krócej niż na 1 rok – na pozostałe trunki.

Ustawa o wychowaniu w trzeźwości nie przewiduje też możliwości rezerwowania sobie wydania zezwolenia. Aby na czas uzyskać przedłużenie pozwolenia na sprzedaż alkoholu, powinniśmy odpowiednio wcześnie o nie wystąpić. Detaliści mogą starać się, by dostawać zezwolenia na najdłuższy czas przewidziany prawem.

Jeśli chcemy sprzedawać alkohol na imprezie organizowanej na otwartym powietrzu, możemy starać się o uzyskanie jednorazowego pozwolenia. Trzeba to zrobić odpowiednio wcześniej, gdyż na decyzję wójta/burmistrza/prezydenta miasta czeka się około miesiąca.

Oto dokumenty, jakie musimy złożyć do wniosku o jednorazowe zezwolenie:

- zezwolenia na samą sprzedaż bądź sprzedaż i podawanie napojów alkoholowych w innym stałym punkcie wraz z zaświadczeniem o opłacie za zezwolenia,

- zgoda właściwego organu lub instytucji na organizację imprezy na danym terenie,

- w przypadku działania pełnomocnika – jego pisemne pełnomocnictwo.

Jednorazowe zezwolenie do dwóch dni to następujące koszty (za sprzedaż i podawanie):

- napojów zawierających do 4,5 proc. alkoholu oraz piwa: 43,75 zł,

- napojów zawierających powyżej 4,5 proc. do 18 proc. alkoholu: 43,75 zł (z wyjątkiem piwa),

- napojów zawierających powyżej 18 proc. alkoholu: 175 zł.

Za pełnomocnictwo zapłacimy 17 zł.

Kodeks karny o omijających przepisy posiadania zezwolenia

Sprzedając alkohol bez zezwolenia popełniamy przestępstwo, które – według Kodeksu Karnego – jest zagrożone grzywną. Sąd wymierza grzywnę w stawkach dziennych. Wysokość stawki dziennej waha się od 10 do 2000 zł. Liczba stawek powinna zmieścić się między 10 a 360 (art. 33 kodeksu karnego). Grzywna się musi się więc zmieścić w przedziale 100 zł a 720 tys. zł.

W przypadku hurtowników grzywny są jeszcze wyższe. Za brak posiadania tutaj licencji grozi kara od 10 tys. do 500 tys. zł (art. 45 uwtpa).

W razie złamania przepisów sąd może orzec także o przepadku napojów alkoholowych oraz o zakazie prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży lub podawaniu napojów alkoholowych.

Jeśli firma nie przestrzega przepisów, może jej zostać cofnięte zezwolenie. Należy pamiętać, że przedsiębiorca, któremu cofnięto zezwolenie, może wystąpić z wnioskiem o ponowne jego wydanie nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o jego cofnięciu.

Art. 13 pkt. 2 mówi o obowiązku uwidocznionej informacji o szkodliwości spożywania alkoholu (w miejscach jego sprzedaży i podawania). W ośrodkach szkoleniowych i domach wypoczynkowych jest zabroniona sprzedaż napojów zawierających więcej niż 18 proc. alkoholu. Sprzedając alkohol, podając go i zezwalając na jego spożycie na imprezach na otwartym powietrzu musimy posiadać zezwolenie i może się odbywać to tylko w miejscach do tego wyznaczonych.

Wniosek o wydanie zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych